سر مضراب، ساقهی مضراب، حلقهی مضراب و دم مضراب اجزای تشکیل دهندهی یک مضراب هستند.
کیفیت یک مضراب از چند جنبه بررسی میشود. چوب، طراحی، کیفیت ساخت، وزن، نوع نمد، ابعاد و... در حالت کلی هیچ استاندارد مشخص و جهانیای برای ساخت یک مضراب وجود ندارد. بنابراین نمیشود گفت چون این مضراب وزنش X گرم است، سبک یا سنگین است و خوب نیست. اما بر اساس تجربه، معیارها به صورت کلی بررسی میشوند، مثلا نباید وزنش خیلی سبک یا خیلی سنگین و دمش خیلی بلند،کوتاه یا پهن باشد. درمورد حلقه هم باید گفت که حلقه مضراب برای تعادل وزن و ثبات، نباید بسته باشد و شکل حرف «ع» انتهای مضراب باید حفظ شود و بسیاری موارد دیگر.
مضراب از چوبهای مختلفی همچون گردو، شمشاد، عناب و ... ساخته میشود.
صدای سنتور با مضراب با نمد و بی نمد (لُخت) بسیار تفاوت دارد و این تفاوت برای هر شنوندهای به وضوح مشخص است. علاوه بر این شیوهی سنتور نوازی با مضراب بی نمد نیز متفاوت و نیازمند تمرین است. مضرابهای بدون نمد از لحاظ ساختاری نیز متفاوت هستند، سر پهنتری دارند و حتی ممکن است ابعاد اجزای دیگرشان نیز متفاوت باشد.
برای مضراب خود یک نمد مناسب تهیه کنید. نه خیلی نازک که صدای ساز شما را تیز و نه خیلی ضخیم که صدای ساز شمارا خفه کند.. البته توجه داشته باشید هر نمدی در ابتدا مقداری صدای خفه دارد و پس از مدتی نواختن و کوبیده شدن، برطرف میشود. نمدهای متفاوتی با جنسهای مختلفی وجود دارد که با توجه به جنس و ضخامت، صدای خاص خود را تولید میکنند. پس از تهیه نمد مناسب باید آن را به مضراب خود بچسبانید. شما میتوانید با کلیک کردن، آموزش نمد چسباندن به مضراب را ببینید. دقت داشته باشید که هنگام چسباندن، چسب را به طور متعادلی پخش کنید و میزان چسب مصرفی در هرمضراب یکسان باشد، زیرا در صورت متفاوت بودن حجم چسب مصرفی، باعث تفاوت وزن دو مضراب میشود و در صدای سنتور نوازی شما تاثیر منفی خواهد گذاشت.
در طی تاریخ اساتید مختلف با مضرابها و شیوههای متفاوتی سنتورنوازی میکردند. به طور مثال استاد حبیب سماعی با مضراب بدون نمد مینواخت و مضرابهای استاد رضا ورزنده حلقه نداشت. استاد پایور ساقهی مضرابش کمی قوس داشت و گاهی اوقات با مضراب بدون نمد مینواخت و همانطور که میدانید استاد مجید کیانی به سنتور نوازی با مضراب بدون نمد معروف است. مضرابهایی که به گستردگی در حال حاضر موجود است ساقهای صاف دارند.
درحالت کلی همانطور که گفته شد، هیچ استانداردی برای ساخت مضراب وجود ندارد و هر نوازندهی سنتور بعد از آزمایش کردن تعدادی مضراب میتواند مضراب مناسب و خوب را تشخیض دهد. توجه کنید با توجه به متفاوت بودن فرم دست نوازندهها، هر شخص باید مضراب مناسب خودش را داشته باشد. توجه داشته باشید که مضراب خود را همیشه در جعبهاش نگهداری کنید تا از شکستن و تاب برداشتنش جلوگیری کنید.
مضرابهای مختلفی با سازندگان مختلف در بازار موجود است همچون صابری، صادقی آذر و...
شما از طریق این لینک میتوانید مضراب مناسب خود را تهیه کنید.