ماندگاری صدا و حجم صدا در سنتور

برای تشخيص یک سنتور با صدای خوب مسائل زیادی وجود دارد که به برخی از آنها در مطلب سنتور خوب چه سنتوری است؟ اشاره شده است. یکی دیگر از مسائل مهم درباره صدای سنتور، مبحث ماندگاری صدا و حجم صدای ساز است که در این مطلب تلاش خواهیم کرد این موضوع مهم را بررسی کنیم.

ماندگاری صدای سنتور باید چقدر باشد؟

در سازهای اروپایی مانند پیانو که با مضراب و نمد به سیم ضربه می‌زنند، سیم پس از ارتعاش به اصطلاح خفه شده و صدا بعد از برداشتن کلاویه قطع می‌شود. اگر نوازنده‌ی پیانو بخواهد ماندگاری نت بیشتر شود با فشار دادن پدال از خفه شدن کامل صدا جلوگیری کرده و ماندگاری آن نت بیشتر خواهد شد. چنین قابلیتی در ساز سنتور امکان پذیر نیست و نوازنده نمی‌تواند ماندگاری نت‌ها را به این شکل تغییر دهد و این ماندگاری صوتی جزوی از شخصیت ساز سنتور است. ولی باید توجه داشت که این میزان ماندگاری صدا در سنتور نباید زیاد باشد. ماندگاری زیاد صدا باعث شنیده شدن فواصل دیسونانس می‌شود و صداها در هم تنیده شده که اصلا خوشایند نیست. اگر سنتور چنین مشکلی داشته باشد، هم گوش نوازنده را خسته می‌کند و هم حاصل تلاش نوازنده به خوبی به گوش مخاطب نخواهد رسید. سنتوری دارای ماندگاری صوت مناسبی است که در زمان آرپژ یا پاساژ زدن صداها واضح شنیده شوند و در زمان اتمام آرپژ تنها صدای نت پایانی به گوش برسد.

ارتباط بین ماندگاری صدا و حجم صدا در ساز سنتور

در ارکسترهای ایرانی سازهایی با حجم صدای متفاوت وجود دارد. ساز سنتور در مقایسه با دیگر سازهای ایرانی(برای مثال سه‌تار) دارای حجم صوتی بیشتری است و در ارکسترهای کلاسیک ایرانی رنگ متفاوتی به ارکستراسیون می‌دهد. بنابراین یکی از ویژگی‌های سنتور خوب داشتن حجم صوتی خوب و کنترل شده است. اما در این میان یک مشکل و یا بهتر است بگوییم یک چالش برای سازندگان سنتور وجود دارد. این چالش عبارت است از اینکه هنگامی که سنتوری با حجم بالا ساخته شود خود به خود به نسبت آن ماندگاری ساز بیشتر از حد مناسب می‌شود! و همانطور که اشاره شد زمان نوازندگی صدای نت‌ها در هم تنیده شنیده می‌شوند که نشانه‌ی خوبی در سنتور نیست. از طرفی دیگر اگر سنتوری با ماندگاری کم و مناسب ساخته شود، طبق تناسب حجم صدای آن نیز کاهش پیدا می‌کند که این نیز یک نشانه‌ی منفی برای سنتور است. امروزه بسیاری از سنتورها(حتی برخی سنتورهای گران قیمت) دارای این مشکل هستند. آقای داوود شیرازی سازنده‌ی سنتورهای مدل الماس، گوهر و گوهر ویژه با اعمال برخی راه کارهای ویژه در این مدل سنتورها این تناسب میان ماندگاری و حجم صدا را بر هم زده و سنتورهایی ساخته‌اند به طوری که صدای سنتور  پرحجم ولی در عین دارای ماندگاری کم و مناسب است. به طوری که در انتهای یک آرپژ یا پاساژ تنها نت آخر شنیده می‌گردد.